CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA GIẢNG VIÊN TRẺ Ở CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI THEO QUY ĐỊNH SỐ 144-QĐ/TW

Tóm tắt: Hình thành đạo đức cách mạng của giảng viên trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW là sự vận dụng các tiêu chí quy định chung về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới vào quá trình giáo dục hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức của đội ngũ nhà giáo trong quân đội. Bài viết phân tích các con đường hình thành đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW.

Từ khóa: chuẩn mực đạo đức cách mạng; giảng viên trẻ; học viện, trường sĩ quan quân đội; Quy định số 144-QĐ/TW.

1. Mở đầu

Ngày 9/5/2024, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 144-QĐ/TW về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Quy định có 5 điều về chuẩn mực đạo đức cách mạng, với 19 tiêu chí để đánh giá việc thực hiện các chuẩn mực này, gắn với 5 mối quan hệ và các nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong các mối quan hệ đó. Các nội dung trên có tính hệ thống, khái quát, cập nhật, đồng bộ và có tính liên thông với các quy định về những điều đảng viên không được làm, về trách nhiệm nêu gương. Quy định đã đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn đối với việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị hiện nay; góp phần loại bỏ những vướng mắc, bất cập nảy sinh từ thực tế nhưng chưa có quy định để điều chỉnh; thiết thực đưa chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới vào cuộc sống.

Từ những nội dung cốt lõi của Quy định số 144-QĐ/TW, có thể quan niệm: Chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW là những chuẩn mực giá trị và hệ thống các quy tắc ứng xử của giảng viên trẻ, được xây dựng trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, có sự kế thừa và phát triển những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, của Quân đội và các học viện, trường sĩ quan quân đội được thể hiện ở tinh thần tận trung với Đảng, với nước, tận hiếu với dân, hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc và nhân dân, đặt lợi ích của cách mạng, của đất nước và của nhân dân lên trên lợi ích của cá nhân, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

2. Nội dung nghiên cứu

2.1. Nội dung chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo quy định số 144-QĐ/TW

Thứ nhất, trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với lý tưởng cách mạng, hiếu với nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao

Đây là nội dung cơ bản, là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm, chi phối các phẩm chất khác của giảng viên trẻ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trung với Đảng, trung với nước, hiếu với Dân là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất của người cán bộ cách mạng. Thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Người, giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội luôn thể hiện sự trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, giải quyết hài hòa lợi ích của cá nhân với lợi ích của tập thể; luôn kiên định với mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng; tin tưởng tuyệt đối vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, luôn có thái độ ứng xử và hành động đúng đắn, luôn vững vàng về chính trị, tư tưởng, trong sáng về đạo đức lối sống, kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu phá hoại của các thế lực phản động, nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thứ hai, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

Đây là phẩm chất nền tảng của đạo đức cách mạng giai đoạn mới tạo nên cốt cách của người quân nhân cách mạng nói chung, của giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội nói riêng, phản ánh đức tính cần cù, siêng năng, sáng tạo trong lao động; biết tiết kiệm sức lao động và tài sản, thì giờ, không xa hoa, lãng phí; trong sạch, không tham tiền tài, không tham sung sướng, không ham người tâng bốc mình; ngay thẳng, không tự cao, tự đại; khiêm tốn, đoàn kết. Nếu mỗi giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội thiếu “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” sẽ tránh khỏi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực trong quá trình công tác. Trong tình hình hiện nay “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” đòi hỏi giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội không những phải ra sức tu dưỡng, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng giai đoạn mới mà còn phải kiên quyết đấu tranh, khắc phục mọi biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tiêu cực trong đơn vị và toàn xã hội.

Thứ ba, khiêm tốn, cầu thị, ham học hỏi, không tự ti, thỏa mãn dừng lại

Muốn trở thành người cộng sản chân chính thì giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội phải biết làm giàu trí tuệ của mình bằng những tri thức khoa học mà nhân loại đã tạo ra, phải coi trọng việc học tập là một công việc suốt đời, được tiến hành mọi lúc, mọi nơi. Sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam cũng như quá trình xây dựng và phát triển Quân đội nhân dân Việt Nam là sự nghiệp hết sức khó khăn, sự nghiệp giáo dục - đào tạo của các học viện, trường sĩ quan quân đội là nhiệm vụ cao cả, vinh quang nhưng cũng đầy gian khổ, đòi hỏi mỗi giảng viên trẻ phải không ngừng học tập, vươn lên, tiếp thu tri thức của nhân loại, đủ bản lĩnh và kiến thức để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

Thứ tư, có tinh thần cần cù, sáng tạo, tư duy khoa học, luôn tìm tòi cái mới; lao động với năng suất cao; có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong đơn vị

Hoạt động trong lĩnh vực sư phạm quân sự đòi hỏi mỗi giảng viên trẻ phải có sự năng động, sáng tạo nhưng phải đi đôi với kỷ luật, kỷ cương, thực hiện đoàn kết thống nhất. Ý thức kỷ luật tự giác, nghiêm minh không những giúp giảng viên trẻ giữ gìn được phẩm chất đạo đức của mình, có lối sống trong sáng, hành vi ứng xử đúng mực trong giải quyết các mối quan hệ, mà còn tác động trực tiếp đến việc chấp hành kỷ luật của đơn vị, ảnh hưởng đến đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các khoa và của các học viện, trường sĩ quan quân đội. Tính tổ chức, kỷ luật là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội.

Thứ năm, có tình thương yêu đồng chí, đồng đội; yêu quý, kính trọng nhân dân; xây dựng môi trường văn hóa ở các khu dân cư trên địa bàn đóng quân

Tình đồng chí, đồng đội, thương yêu tương trợ, giúp đỡ nhau, gắn bó gần gũi với nhân dân, yêu quý, kính trọng nhân dân từ lâu đã trở thành truyền thống tốt đẹp của quân đội ta… Những phẩm chất tốt đẹp đó đã được hội tụ và trở thành nét đẹp nổi bật trong chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội. Tình thương yêu đồng chí, đồng đội của giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội được biểu hiện ở thái độ, hành vi ứng xử trong quan hệ hàng ngày luôn công bằng, thân thiết, gần gũi, tôn trọng nhân cách, giúp đỡ nhau tận tình ở mọi lúc, mọi nơi. Đại đa số giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội đã yên tâm công tác, gắn bó với nhiệm vụ giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học và họ luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm xây dựng môi trường văn hóa ở các khu dân cư trên địa bàn đóng quân.

Thứ sáu, có tinh thần quốc tế trong sáng

Cách mạng Việt Nam là bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới. Một trong những nguyên nhân thành công của cách mạng Việt Nam là có sự giúp đỡ to lớn của các nước và nhân dân tiến bộ trên thế giới. Đồng thời, thắng lợi của cách mạng Việt Nam cũng làm phong phú thêm kinh nghiệm, tạo điều kiện thuận lợi để các nước đấu tranh giành độc lập dân tộc. Hiện nay các học viện, trường sĩ quan quân đội đang thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả, ngoài việc đào tạo học viên trong nước, các học viện, trường sĩ quan quân đội còn giúp Lào, Campuchia đào tạo nguồn lực chất lượng cao. Vì vậy, giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội phải có ý thức và tinh thần “giúp bạn là tự giúp mình”, giúp đỡ các bạn trong quá trình học tập, rèn luyện tại các học viện, trường sĩ quan quân đội.

2.2. Con đường hình thành đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo quy định số 144-QĐ/TW

Đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW không phải tự nhiên mà có, mà là kết quả quá trình bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, phấn đấu, rèn luyện bền bỉ của mỗi giảng viên trẻ. Có thể khái quát sự hình thành đạo đức cách mạng giai đoạn mới của giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW thông qua một số con đường chủ yếu sau:

Một là, được hình thành qua công tác tuyên truyền, giáo dục trong và ngoài đơn vị, mà trực tiếp là nơi giảng viên trẻ công tác

Đây là con đường chủ yếu để trang bị cho giảng viên trẻ có đầy đủ các phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của học viện, trường sĩ quan quân đội. Công tác tuyên truyền, giáo dục chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW phải gắn chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn nhằm xây dựng giảng viên trẻ có trình độ, kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ, tư duy độc lập sáng tạo, tinh thần ham học học hỏi, cầu tiến bộ; luôn trau dồi phẩm chất của người quân nhân cách mạng, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, đáp ứng nhiệm vụ trong điều kiện mới. Các khoa cần chủ động xây dựng kế hoạch và vận dụng linh hoạt, sáng tạo nội dung, hình thức tuyên truyền, giáo dục nhằm hình thành mục tiêu, lý tưởng, hoàn thiện nhân cách, phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, năng lực toàn diện cho giảng viên trẻ. Thông qua các hoạt động giáo dục chính trị, giáo dục truyền thống ở các học viện, trường sĩ quan quân đội góp phần bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ theo Quy định số 144-QĐ/TW. Từ đó, hình thành ở giảng viên trẻ ý thức trách nhiệm, niềm vinh dự, tự hào trong phát huy những giá trị truyền thống yêu nước của dân tộc, Đảng, Quân đội và của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Hai là, qua hoạt động thực tiễn và phong trào hành động cách mạng

Qua các hoạt động thực tiễn sư phạm quân sự, xã hội, phong trào thi đua và các cuộc vận động của Đảng, Quân đội, địa phương để tiến hành bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ có ý thức trách nhiệm, ý chí quyết tâm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; ý thức tự giác chấp hành pháp luật, kỷ luật, điều lệnh, điều lệ của Quân đội, quy định của đơn vị; ý thức tự học, tự rèn, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung; nhất là đức hy sinh; lòng dũng cảm; không sợ khó khăn, gian khổ; thực hiện tốt vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Ba là, qua vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên nhất là đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị nói chung và khoa nói riêng

Con đường này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Một tấm gương sáng có giá trị hơn cả 100 bài diễn văn tuyên truyền” [1] và “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn Nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước” [2]. Thông qua những tấm gương sáng, gương người tốt, việc tốt giúp giảng viên trẻ hình thành, rèn luyện tính tự soi, tự sửa; tính chủ động, tích cực, tự giác trong tự tu dưỡng, tự rèn luyện về phẩm chất đạo đức, lối sống, năng lực công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; ý thức đấu tranh phòng ngừa, ngăn chặn suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống; kiên quyết đấu tranh phòng, chống các biểu hiện sai trái, vi phạm pháp luật, kỷ luật.

Bốn là, qua quá trình tự học tập, tự rèn luyện của giảng viên trẻ

Con đường này có vai trò rất quan trọng đến bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW. Việc bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW không chỉ phụ thuộc vào hoạt động của chủ thể và các lực lượng, mà trước hết và chủ yếu phụ thuộc vào quá trình tự học tập, tự rèn luyện của giảng viên trẻ. Nếu giảng viên trẻ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh, thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, gương mẫu nói đi đôi với làm; có ý thức tổ chức kỷ luật tự giác, nghiêm minh; có trình độ kiến thức, năng lực thực tiễn, phương pháp, tác phong công tác khoa học; thường xuyên tự giác, tích cực tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện thì chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới theo Quy định số 144-QĐ/TW ngày càng hoàn thiện, trực tiếp giúp giảng viên trẻ hoàn thành xuất sắc chức trách, nhiệm vụ, góp phần quan trọng xây dựng các học viện, trường sĩ quan quân đội vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.

Năm là, qua môi trường hoạt động quân sự, nhất là môi trường văn hóa sư phạm quân sự

Môi trường văn hóa sư phạm quân sự đóng vai trò rất quan trọng trong bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW, đồng thời vừa là nơi học tập, rèn luyện, vừa là nơi nuôi dưỡng, thử thách để giảng viên trẻ có điều kiện phát triển toàn diện. C.Mác khẳng định: “Con người tạo ra hoàn cảnh đến mức nào thì hoàn cảnh cũng sáng tạo ra con người đến mức đó” [3]. Chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW được hoàn thiện khi nó được tiến hành trong một môi trường mà ở đó giảng viên trẻ được giáo dục và rèn luyện ở một “bầu không khí” trong lành, dân chủ, công bằng, đoàn kết, đầy tình nhân ái, tình đồng chí, đồng đội, thương yêu đùm bọc lẫn nhau, quan tâm đến nhau, chăm lo đời sống cho nhau cả về tinh thần và vật chất; các mối quan hệ được thực hiện theo điều lệ, điều lệnh và các quy định của quân đội, mọi sinh hoạt đều hướng đến sự phát triển toàn diện của giảng viên trẻ.

3. Kết luận

Giảng viên trẻ là một bộ phận trong lực lượng sư phạm ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giữ vai trò quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học. Chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới theo Quy định số 144-QĐ/TW là yếu tố rất cơ bản, quan trọng hàng đầu bảo đảm cho giảng viên trẻ hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Hiện nay, nhiệm vụ cách mạng của Đảng, của Quân đội đặt ra yêu cầu ngày càng cao. Nhiệm vụ, mục tiêu, yêu cầu giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học của các học viện, trường sĩ quan quân đội có bước phát triển. Kết quả nghiên cứu, đề xuất của đề tài mới chỉ là bước đầu, để đáp ứng và giải quyết thấu đáo những vấn đề thực tiễn đặt ra, cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả bồi dưỡng chuẩn mực đạo đức cách mạng giai đoạn mới cho giảng viên trẻ các học viện, trường sĩ quan quân đội theo Quy định số 144-QĐ/TW.

Tài liệu tham khảo

1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011), Tập 1, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.284.

2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011), Tập 6, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.16.

3. Hồ Chí Minh toàn tập (2011), Tập 1, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.55.

Tác giả:

ThS Nguyễn Đức Thành - Học viện Chính trị/ Bộ Quốc phòng

ThS Phùng Như Hải – Trường Sĩ quan Phòng hóa/ Binh chủng Hóa học